Leer in deze blog hoe je zelf op een makkelijke manier paardenbloem wortel koffie maakt. Ik laat je in minder dan 5 minuten stap voor stap zien wat je moet doen om straks te genieten van je dampende kop zelfgemaakte surrogaat koffie.
Paardenbloem: veelzijdige eetbare wilde plant
De paardenbloem is een veelzijdige eetbare wilde plant. Veel mensen zullen bij de paardenbloem denken aan de gele bloemen die in het voorjaar en de zomer volop groeien. En wie heeft er niet ooit eens de uitgebloeide pluizenbollen weggeblazen? Zowel de gele bloemen als het blad zijn te gebruiken in wildpluk gerechten. Van de gele bloemen kan je in het voorjaar een vegan ‘honing’ maken, erg lekker. Daar zal ik binnenkort eens een blog over maken. Het jonge en frisse blad kun je gestoofd gebruiken in je groentegerechten of rauw in salades. Het blad smaakt wel wat bitter. Dit kun je verminderen door het blad ongeveer een uur in water met wat zout te laten staan. Maar wat minder bekend is, is dat je de wortel ook kunt eten.
Eetbare wortelkracht
In de herfst en de winter bevatten de wortels van de paardenbloem de meeste voedingsstoffen en is het de beste tijd om de wortel te oogsten. Je kunt de wortels in groentegerechten eten of in een salade. Ook nu smaken de wortels vrij bitter. Deze bitterstoffen zijn gezond. Wij zijn het niet meer gewend om bitter te eten. Groenten die van oorsprong bitter water, zijn jammer genoeg zo gekweekt dat ze niet meer zo bitter smaken. Denk maar aan witlof en spruitjes die nauwelijks nog bitter smaken. Dat is jammer, want ons lichaam kan deze bitterstoffen goed gebruiken.
Bitterstoffen
Zodra je tong bitterstoffen proeft, komt het verteringsproces in actie. Je spijsvertering en je stofwisseling wordt gestimuleerd en je lichaam maakt zich klaar om voedsel te ontvangen. Hartstikke handig, zo kan je spijsvertering zich vast voorbereiden op wat komen gaat. Door deze voorbereiding wordt ook je eetlust gestimuleerd. Je tong moet de bitterstoffen wel echt proeven. Ga dus niet smokkelen met het toevoegen van suiker om de bitterheid te maskeren. En lepel dus ook geen halve pot appelmoes over je spruitjes. Zo kan je lichaam geen optimaal gebruik maken van de nuttige bitterstoffen. Zo gek waren die kruidenbittertjes uit vroeger tijden dus niet, die mensen als aperitief dronken voor de maaltijd.
Inuline
Inuline komt voor in de wortels van bepaalde planten, waaronder cichorei en aardpeer, maar ook de paardenbloem. Inuline is een langzame of complexe koolhydraat, een voedingsvezel. Bepaalde bacterien in de dikke darm kunnen inuline goed gebruiken en het wordt daarom ook wel een prebiotica genoemd (voedsel voor je darm bacterien). Dit heeft een gezondheidsbevorderend effect op de darmen en daarmee de spijsvertering.
Het gehalte aan inuline is in het voorjaar ongeveer 2% en dit kan oplopen tot wel 40% richting de herfst (Fleischhauer, 2015, p. 156), eetbare wilde planten). Dat komt omdat inuline als een antivries werkt voor de plant. Het beschermt de wortels tegen de kou, dus kan het gehalte inuline enorm oplopen richting de herfst en in de winter.
Cafeïne vrije krachtpatser
Het heet niet voor niets een surrogaat koffie, het is uiteraard geen echte koffie. Je kunt het ook een kruidendrank noemen. Het is wel een drank die qua smaak doet denken aan koffie. Maar dan zonder de cafeïne waardoor je geen moeheidsdip ervaart.
Paardenbloem in de winter
In een strenge winter zul je geen gele bloemen vinden om de paardenbloem aan te herkennen. Ook zijn de bloemen al uitgebloeid, dus ook naar de pluizenbolletjes hoef je niet meer te zoeken. Waar je nu naar kijkt is het blad. Als je nog weet waar paardenbloemen stonden kun je uiteraard direct naar die plek toe gaan. De bladeren groeien in een bladrozet met langwerpige veerdelige bladeren. Voor een uitgebreide determinatie kun je hier kijken. De wortel in penvormig en kan tot wel 2 meter diep wortelen.
Wortel uitgraven
Heb je een bladrozet gevonden dan kan het graven beginnen! De wortels kunnen flinke vertakkingen hebben, dus graaf niet te dicht bij de rozet. Je wilt natuurlijk de hele wortel opgraven, dus het zou zonde zijn om de vertakkingen kapot te graven. Tijdens het graven kun je voelen waar de penwortel zich bevindt en hoe diep je nog moet graven. Zoals ik hierboven heb geschreven kan de wortel aardig diep groeien, dus graaf rustig door totdat je denkt dat je bij het einde bent. Oke, twee meter diep graven is nu ook weer niet de bedoeling, kijk vooral tot waar het nog de moeite waard is om te graven aangezien de wortel steeds dunner wordt naar het uiteinde toe. Laat dan ook vooral nog een stukje wortel zitten, want dan kan de plant in het voorjaar weer uitgroeien.
Borstelen, boenen en blenderen
Als je genoeg wortels te pakken hebt verwijder je eerst de bladeren (of gebruik de jonge frisse bladeren in je gerecht). Boen dan de wortels schoon. Ik gebruik een groenteborstel waardoor de grond goed te verwijderen is. Spoel de wortels nog even goed na onder de kraan. Het zou zonde zijn van al dat werk om je koffie straks knarsetandend weg te spoelen. Snij ze vervolgens in grove stukken en stop ze in een blender of hakmachine. Hak ze fijn totdat je kleine stukjes wortel overhoudt. Schep de stukjes daarna over in een ovenschaal. Rooster de wortels 1 tot 1,5 uur in de oven op 150 graden Celsius. Je kunt de wortelstukjes ook roosteren in een koekenpan totdat ze volledig gedroogd zijn. Je zult merken dat er een lekkere, nootachtige en geroosterde geur vrijkomt.
n
Koffiemolen geluk
Ik heb ooit een tweedehands koffiemolen aangeschaft, zo’n ouderwetse die je zelf moet draaien. Ideaal om de stukjes paardenbloem wortel nog fijner te malen tot een poederachtige substantie. Stop een aantal stukjes in de koffiemolen en maal het fijn. Ga door totdat je alle stukjes gehad hebt. Heb je geen koffiemolen dan kan een vijzel ook van dienst zijn. Of je laat het gewoon zo, ook prima.
De paardenbloem wortels worden bijna tot poeder vermalen in de koffiemolen
Dit is het uiteindelijke resultaat: bijna tot poeder vermalen paardenbloem wortels
Je surrogaat koffie is bijna klaar…
Het enige wat je nu nog hoeft te doen is water koken, even laten afkoelen, de paardenbloem wortel stukjes of poeder in je mok lepelen en het water eroverheen gieten. Ik heb op een theekopje 2 theelepels wortelpoeder gebruikt, maar varieer om te kijken wat je lekker vindt. Het poeder lost niet helemaal op, maar zinkt wel naar de bodem. Je kunt er ook voor kiezen om de wortels in een thee ei of los theezakje te doen.
Wat ook kan is een theelepel paardenbloem wortel koffie toevoegen aan je gewone koffie. Dit kan als je koffie zet met een filter.
En klaar is je paardenbloem wortel koffie. geniet ervan!
Variatie tips
Je kunt er naar smaak melk of een plantaardige drank aan toevoegen of varieer eens met verwarmende specerijen zoals kaneel, kardemom, kruidnagel, een mespuntje nootmuskaat. Zo creëer je je eigen cafeïne vrije chai surrogaat koffie. Geheel naar eigen smaak, vol met gezonde voedingsstoffen waar je darm microbioom -en dus ook jij- blij van wordt!
De stappen op een rij:
- Ga op zoek naar een paardenbloem (kijk waar dit mag).
- Graaf een groot gedeelte van de wortel uit en laat altijd een gedeelte zitten.
- Borstel, boen en blender de wortels in een keukenmachine tot kleine stukjes.
- Droog en rooster de stukjes in de oven voor 1 tot 1,5 uur op 150 graden Celsius. Of rooster ze in een koekenpan.
- Vermaal de geroosterde wortels in een koffiemolen of vijzel.
- Voeg naar smaak de wortel stukjes of poeder toe aan een mok. Kook water, laat het even afkoelen en overgiet de wortels. Je kunt ook een thee ei of los theezakje gebruiken.
- Voeg naar smaak melk of een plantaardige melk vervanger toe. Roer en laat het losse poeder of de stukjes even bezinken.
- Je kunt variëren met verwarmende specerijen zoals kaneel, kardemom, kruidnagel, nootmuskaat.
- Geniet van je cafeïne vrije (chai) surrogaat koffie!
Blijf je het toch spannend vinden, loop dan eens mee met een wildplukwandeling die ik organiseer in het mooie natuurgebied in Heukelom, vlakbij Tilburg. Ik leer je van alles over een aantal eetbare wilde planten die in dat gebied voorkomen, zoals wat je ermee kunt doen in de keuken en welke planten je kunt gebruiken als EHBO-middel voor onderweg. Ook neem ik je mee in verhalen over vroegere gebruiken rondom deze planten. In de wandelagenda kun je kijken wanneer ik een wandeling organiseer. Ben je met minimaal drie vrienden/vriendinnen of wil je met een familie-uitje of als bedrijfsuitje een wandeling maken, mail me dan gerust om een datum te prikken wanneer het jullie uitkomt.